آیا شیطان راه برگشت و توبه دارد؟
از چند جهت می توان گفت، برای شیطان راه توبه و برگشت وجود ندارد:
1.قرآن مجید اعمالی را قابل توبه می داند که از روی نادانی انجام گیرد:
«اِنَّما التَّوبَهُ عَلَی اللهِ لِلَّذِینَ یَعمَلُونَ السُّوءَ بِجِهالَهٍ»؛[1]«پذیرش توبه بر خدا است نسبت به کسانی که از روی جهالت کار زشت انجام می دهند».
منظور از جهالت، ندانستن نیست، بلکه عمل زشتی است که نه از روی طغیانگری و عناد، بلکه از روی هوی و هوس انجام شده باشد. در روایتی از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که «مقصود از جهالت، گناهی است که بندهی خدا آن را انجام میدهد، گر چه از حکم آن آگاه می باشد».
بر این اساس شیطان که از روی طغیان و تمرد، نافرمانی خدا را کرد، راه توبه را روی خود بسته است.
2.یکی از شرایط توبه، جبران گذشته و اصلاح آن است و این امر برای شیطان قابل اجرا نیست، زیرا گناه او علاوه بر نافرمانی خدا، گمراهی بسیاری از مردم است. کسی که دیگران را گمراه کرد، اگر بخواهد توبه کند و توبه اش پذیرفته شود، باید همه آنها را هدایت نماید. چگونه شیطان میتواند افرادی را که در طول قرنها به طرق مختلف گمراه کرده، هدایت کند؟![2]
[1]- سوره ی اعراف، آیه ی 30.
[2]- محمد، سبحانی نیا، توبه تولدی دوباره، قم، عصر جوان، 1384، ص 124-122 .